Tình trạng ngược đãi tù nhân trong các cơ sở giam giữ ở Việt Nam

 Lê Anh Hùng

 

 

Tình trạng vi phạm nhân quyền, ngược đãi tù nhân trong các cơ sở giam giữ tại Việt Nam từ lâu đã là một vấn đề gây lo ngại cho nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế cũng như giới quan sát trong nước. Bản chất khép kín của hệ thống quản lý nhà tù, cùng với việc thiếu các cơ chế giám sát độc lập và hiệu quả, thường tạo môi trường thuận lợi cho sự lạm quyền và che giấu những sai phạm diễn ra bên trong.

Mới đây, việc tù nhân lương tâm Trịnh Bá Phương bị Trại giam An Điềm (Đà Nẵng) vu cho là tác giả của một tấm biểu ngữ không do anh viết ra (để rồi vì thế mà anh bị Toà án Nhân dân Đà Nẵng “tặng” thêm bản án 11 năm tù), hay việc Trại giam số 6 (Nghệ An) cho tù nhân ăn gạo mốc (để rồi người báo thông tin ra bên ngoài bị trại biệt giam) lại một lần nữa gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng lạm dụng quyền lực hay sự xuống cấp của đạo đức công vụ trong hệ thống nhà tù ở Việt Nam.

Đất nước của những phe phái

 Lê Anh Hùng

 

 

Trong suốt chiều dài lịch sử hiện đại, xã hội Việt Nam đã nhiều lần bị phân tách bởi những lằn ranh tư tưởng và lợi ích. Trước kia, người ta nói đến phe ta – phe địch, phe tư bản chủ nghĩa – phe xã hội chủ nghĩa, phe quốc gia – phe cộng sản. Những ranh giới ấy, dù mang tính ý thức hệ hay chính trị, đều phản ánh bối cảnh lịch sử vốn dĩ đầy biến động và phức tạp của thế kỷ XX.

Thế nhưng, bước sang thời bình, khi những vết thương chiến tranh dường như đã lùi xa, đất nước lại tiếp tục chứng kiến những hình thức phân hoá mới.

Ai có nhu cầu 'tự hào dân tộc'?

 Lê Anh Hùng

 

 

Trong đời sống tinh thần của người Việt hiện nay, cụm từ “niềm tự hào dân tộc” được nhắc đến với tần suất dày đặc – từ những bản tin truyền thông đến các khẩu hiệu treo dọc đường, từ những cuộc thi sắc đẹp cho đến các bài diễn văn chính trị. Nghe thì có vẻ cao quý, thiêng liêng, nhưng nếu chịu khó dừng lại đôi chút để đặt câu hỏi, ta sẽ thấy có điều gì đó không trong sáng phía sau.

Bộ máy tuyên truyền chính thống ở Việt Nam cùng đội ngũ dư luận viên hùng hậu của nó thường cố tình xoá nhoà ranh giới giữa “dân tộc Việt Nam” và “chính thể Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam”. (Dòng chữ “Tôi yêu Việt Nam”, chẳng hạn, luôn được đặt trên nền Quốc kỳ hoặc nền màu đỏ, màu của Quốc kỳ và đảng kỳ.) Trong cách nói của họ, hai khái niệm ấy gần như đồng nhất. Khi họ nói “tự hào dân tộc”, thực chất họ đang muốn ta tự hào về chính thể hiện hành; khi họ ca ngợi “Việt Nam vươn ra biển lớn”, họ thực ra đang nói về “thành tựu của Đảng và Nhà nước”. Từ đó, niềm tự hào dân tộc bị biến thành một công cụ chính trị, một thứ băng keo cảm xúc dùng để gắn người dân vào hệ thống quyền lực, khiến mọi người tin rằng lòng yêu nước đồng nghĩa với lòng trung thành với chế độ.