Hoa Kỳ coi thúc đẩy dân chủ là chìa khoá trong chính sách Châu Á, chỉ trích Việt Nam “thụt lùi” về nhân quyền

MATTHEW PENNINGTON, AP

Lê Anh Hùng dịch

Thứ Năm vừa qua, chính quyền Obama đã bày tỏ quan ngại về sự “thụt lùi” của Việt Nam trong vấn đề nhân quyền, đồng thời khẳng định thúc đẩy các quyền tự do cá nhân là chìa khoá trong chính sách của Mỹ ở Châu Á.

Một dẫn chứng được nêu ra là việc Hà Nội đối xử với những blogger phải đối mặt với sự truy bức theo các luật lệ liên quan đến an ninh quốc gia. Phó Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ Dan Baer nói với một tiểu ban của quốc hội rằng chính phủ độc đoán ở Việt Nam tự hào chính đáng về tốc độ phát triển Internet, song chính họ lại làm giảm giá trị của thành quả đó khi hạn chế sự trao đổi ý tưởng một cách tự do. Baer mô tả những luật lệ về an ninh quốc gia ấy là rất khắc nghiệt.

Các thượng nghị sỹ hối thúc chính phủ Obama nhấn mạnh rằng thúc đẩy nhân quyền và dân chủ là phần then chốt trong chiến lược của Mỹ ở Châu Á, một chiến lược chủ yếu được định hình như là nỗ lực nhằm gia tăng sự hiện diện quân sự của Mỹ và đẩy mạnh hoạt động thương mại hòng ứng phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc.

TNS Đảng Cộng hoà Marco Rubio nói: “Điều khiến chúng ta khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh độc đoán đồng thời đặt nền móng cho một di sản Mỹ đích thực ở Đông Á chính là một cam kết mạnh mẽ trong việc thúc đẩy các quyền tự do cá nhân.”

Việt Nam là một trọng tâm trong chính sách vươn xa của Washington, song chính thành tích nhân quyền nghèo nàn của Hà Nội lại khiến cho điều đó trở nên khó khăn. Việt Nam bắt đầu mở cửa nền kinh tế vào cuối thập niên 1980 và mong muốn hội nhập với thế giới, song nó vẫn là một nhà nước độc đảng với những biện pháp kiểm soát quyền tự do ngôn luận và bày tỏ chính kiến rất ngặt nghèo. Các nhà hoạt động, kể cả các blogger, thường xuyên bị bắt và tống giam.

Baer - người phụ trách vấn đề dân chủ, nhân quyền các tiêu chuẩn lao động - phát biểu: “Chính phủ Việt Namcần chuyển sang nhìn nhận rằng mức độ thâm nhập Internet mà họ vẫn tự hào sẽ không đem lại đầy đủ giá trị nếu mọi người không thể trao đổi ý tưởng.” Ông cũng lưu ý, tiến bộ về tự do tôn giáo mà Việt Nam đạt được trong vài năm qua đã chững lại.

Một vài tin tức sáng sủa hơn cũng đã xuất hiện. Hà Nội đã trả tự do cho nhà hoạt động dân chủ người Mỹ gốc Việt Nguyễn Quốc Quân vào tháng Giêng, còn luật sư nhân quyền được đào tạo ở Mỹ Lê Công Định thì ra khỏi nhà tù trước thời hạn vào tháng Hai. Tuy nhiên, tiến bộ đó lại bị phủ bóng bởi những phán quyết gần đây dành cho hàng chục nhà hoạt động khác với những án tù khắc nghiệt.

Thất vọng trước việc Việt Namkhông cải thiện thành tích nhân quyền đã khiến Hoa Kỳ hoãn cuộc đối thoại nhân quyền thường niên vào cuối năm 2012. Các quan chức cho AP hay cuộc đối thoại tiếp theo đã được ấn định, và sẽ diễn ra ở Hà Nội vào trung tuần tháng Tư tới.

Baer nói phía Hoa Kỳ sẽ “tiếp tục giữ vững lập trường của mình” đối với Hà Nội trước những quan ngại về nhân quyền, đồng thời sẽ nêu vấn đề tự do Internet và điều kiện lao động (labour conditions) trong các cuộc đàm phán hiệp định TPP, một hiệp định thương mại khu vực liên quan đến Việt Nam do Mỹ hậu thuẫn.

Phát biểu về tình hình khu vực, quyền Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách Đông Á Joe Yun khẳng định, việc thúc đẩy dân chủ và nhân quyền “gắn kết” chiến lược tái cân bằng của Mỹ ở Châu Á.

Ông bày tỏ quan ngại sâu sắc trước tình hình nhân quyền đang ngày càng xấu đi ở Trung Quốc, và cho biết phía Hoa Kỳ đã nói với Bắc Kinh rằng họ coi việc hồi hương những người tỵ nạn từ Bắc Triều Tiên chạy sang Trung Quốc là sự vi phạm nghĩa vụ quốc tế của Bắc Kinh.

Liên quan đến Bắc Triều Tiên, đất nước vốn tai tiếng với việc giam giữ tới 200.000 người trong các trại tù, Yun cho biết cải thiện điều kiện khắc nghiệt ở đây là một “mục tiêu chính” trong chính sách của Mỹ. Washington trước nay vẫn tập trung chủ yếu vào mối đe doạ từ chương trình vũ khí hạt nhân của Bắc Triều Tiên, song nó đã ủng hộ một nghị quyết mà Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc thông qua hôm thứ Năm về việc thành lập một uỷ ban quốc tể nhằm điều tra các vụ lạm dụng nghiêm trọng ở đây.

Yun bày tỏ lạc quan về cuộc cải cách ở Myanmar, song lại cho rằng tình hình ở đất nước vẫn đang chuyển đổi từ 5 thập niên dưới chế độ cai trị quân sự trực tiếp này sẽ tiếp tục khó khăn cho đến khi các cuộc xung đột sắc tộc kéo dài được giải quyết. Với các cuộc bầu cử quốc gia sẽ diễn ra trong năm 2015, Yun mô tả việc số quân nhân được chỉ định chiếm tới 25% quốc hội theo quy định của hiến pháp là “không bền vững”.

Đề cập đến nước láng giềng Lào, Yun bày tỏ quan ngại về sự mất tích của nhà hoạt động xã hội từng được trao giải thưởng quốc tế Sombath Somphone, cũng như hoàn cảnh mà nhà lãnh đạo đối lập Campuchia Sam Rainsy, người đang sống lưu vong nhằm tránh bị cầm tù với những cáo buộc mà Yun nói là mang động cơ chính trị, phải đối mặt.

Nguồn: StarTribune/Defend the Defenders

What would you do in my situation?

Hai Phong, March 2013

Phạm Thanh Nghiên

Translated by Lê Anh Hùng

When I pose that question to you, I don’t mean that I expect you or any other Vietnamese to go through what I have experienced. It is simply that I expect your sympathy. I believe that life will be much interesting and lively when we assume ourselves in others’ circumstances and think and feel by their hearts. Those circumstances I suggest here may make you feel bad and think that “Wow, its so unlucky.” If so, just stop reading them. However, I still want you to take part in this “funny test” in order to let me understand you more. Just let me know your feelings so that we could come close together. And below this are situations that you are likely to encounter if you were I.

In just nearly 6 months after your release from prison, you received more than ten summonses from the local authorities. Repeatedly, they came to your home to annoy you with various reasons: checking registered residence, questioning, or just paying a visit. These self-claimed people’s police would knock strongly on the door if you did not let them in. It was no pleasure at all when they chose while you were away to terrify your near-eighty mother time and time again. Even more, in late night and during power cut, they opened your house gate arbitrarily and forced your mother to open the door to let them “check registered residence.” A whole pack, uniformed or not, shone the torch all over the house, from private rooms to toilets.

You went back from prison in exhaust; you needed to go to hospital for treatment but the local authorities kept thwarting you. You asked: “If, unfortunately, I had a severe disease which needs emergency aid or otherwise I risked my life, whereas the hospital is located in other ward and other district. According to “your laws,” still I have to write a petition to submit to you at the ward level, and wait for you to submit to the district level and continue to wait until you reply, then I am permitted to save my life myself. What happens if, unfortunately, I die then?” And you would receive the answer from the mouth of the Vice-Chairman of People’s Committee of the Ward: “When it comes to laws, it must be enforced. No other way!”

Your private house were always blocked, guarded and surrounded by the police in order to terrify your mind and hinder your freedom to travel. Moreover, they caused public tumult at night, affecting your family’s as well as your neighbours’ sleep.

On 5th day of the Lunar New Year, the police came to your home to “recommend” that you do not go anywhere and then guarded your house right away, making your guests and friends anxious and scared.

When you paid a visit to one of your acquaintances, just braced yourself for a sudden raid by the police. They then took you to several public buildings at their fancy and questioned you for hours. After all, you would be “granted” a fine worth 1.5 million VND for the so-called “breach of regulations on obligations of persons under surveillance punishment.”

And the story I want to share with you is as follows.

I have went through 4 years in prison under the laws of the “Socialist Republic of Vietnam” and returned home in very poor health. Never have I accepted the sentence as well as other illogical laws that the authorities enforced on me. This means I will face so many difficulties, even accepting those risks that I cannot anticipate. Too nervous, my mother advised me to “write a petition” to inform them of my trip to Hanoifor medical examination. Previously, she had been “reminded” by the police that if I went on my own free will, they would bear no responsibilities in case I experienced any “incidences” during the trip. Then I… wrote a petition, informing them of every necessary details they required. And the answer was: At 23h30 on 3^rdOctober  2012, a group of policemen (Dong Hai 1 ward) rush to my house to “check registered residence”, just several hours after I submitted my petition. They gave me “oral command” that I stay put at home. Besides, they told me that my petition was “wrong” because there was no word “DON XIN” (a humble word asking for favours) as well as no “Socialist Republic of Vietnam/Independence – Freedom – Happiness” at the head of the petition letter.

To enjoy my apparent right, I had to manage by myself, taking into account every possible ways to get to the hospital unthwarted. The doctors at the Viet Tiep Hospital concluded that I only had a sore throat, with no risk at all, whereas I frequently had a slight fever and they failed to give an explanation on this as well. An ophthalmological doctor diagnosed that I had acquired a papilloedema and degeneration of purpurogenous membrane. He also gave me a prescription. My illness didn’t ease up but got more severe, however. I went to a very well-known and prestigious doctor in Hanoi. She diagnosed that I had acquired an aesthenopia and “optic atrophy at temple’s side.” Following her method of treatment, I felt my illness easing up apparently. Nearly 2 months later, however, I felt the pain again. Time and again, I felt my eyes were about to blow up, very uncomfortable. Worse, accompanied with this was a slight fever that persisted from day to day. I was really worried. I needed to go to Saigon for medical examination and treatment.

Again, for the second time, I wrote a petition. It was not that I compromised with that “lawless laws” but that I did not want them to take my absence as a pretext to terrify my mother. Moreover, the right to medical services is self-evident for anyone to enjoy (without permission). No normal government or state would want their citizens to be ill or sick. With that in mind, I was sure that they would let me go. I was wrong!

On 19 February 2013, I submitted my petition to ask for permission to go for medical examination.

On 22 February, I felt unwell and had to go to a clinic for tonic injection. The doctor asked me to go on treatment the following days.

On 23 February, the police began guarding my house. The treatment was then disrupted.

On 24 February: In the morning, the police came to my house to give me a summons which required that I go to the headquarters of the People’s Committee of the Ward to hear “the answer for your petition.” In the afternoon, unable to go to the former clinic, I had to go to a smaller one near my home. My blood pressure as checked here did not reach 80/50 levels. While I was on bed for tonic injection, the police guarded outside the room.

On 25 February 2013, while I was on bed for tonic injection, the policeman in charge of my neighbourhood went right to the spot for “inspection” and then called his superior to report the situation.

In the morning of 26 February, I went for working sessions with the local authorities. The police at ward, district and municipal levels all informed me that they had received my petition and promised to address it. I requested that they reply in written form as stipulated by the laws. Both Mrs La Thi Thu Thuy, representative of the Hai Phong Municipal Public Security, and Mr Nguyen Van Ky, Vice-Chairman of the People’s Committee of Dong Hai 1 Ward, promised me to reply in written form.

At 10am on 28 February, the police of the ward came to my home to give me a summons, requesting my presence at 10h15am the same day to hear their official answer. I asked them to cite whatever legal stipulations which authorizes the police to summon a citizen just before 15 minutes (the time to open the gate and listen to their explanation alone already exceeds 15 minutes). They got back to their office and minutes later came back with another summons, which requested me to go to the headquarters of the People’s Committee of the ward the next day “for a working session.”

On 1 March 2013, I went for a “working session” with “authorized agencies”, which include:

1. Mr Nguyen Van Ky, Vice-Chairman of the People’s Committee of Dong Hai 1 Ward;
2. Lieutenant Colonel Luu Van Thi, Deputy Head of Dong Hai 1 Ward Public Security;
3. Mrs La Thi Thu Thuy, Team Head, Political Security Department (PA67), Hai Phong Municipal Public Security;
4. Captain Nguyen Manh Tung, Head of Criminal Sentences Enforcement Team, Hai An District Public Security, Hai Phong;
5. Lieutenant Colonel Mac Tu Khoa, Team Head, Criminal Sentences Enforcement Department, Hai Phong Municipal Public Security;
6. Do (or Dinh) Van Thuan, Head of Dong Hai 1 Ward Public Security;
7. A policeman not in uniform and not introduced himself;
8. A policewoman from An Hai District Public Security, not in uniform, named Nga.

These “authorized agents” orally replied me as follows: You are not permitted to go (for medical examination); if you go deliberately, you will be arrested. The justification for them to prohibit me was that I was a “special target,” quoting Mrs La Thi Thu Thuy’s words verbatim. When I asked them to deliver their promise and also to abide to (their own) laws by replying me in written form, Captain Tung answered: “We have explained very clearly, you can remember yourself. No need for written documents.”

Mr Luu Van Thi asked me to pay… “the debt” (fine) worth 1.5 millions VND. He also said that, because I did not go to the ward authorities to “show up and report your observance of regulations of surveillance” every month, even tore a summons before the police, so from this April 2013 on, even if I want to go to the headquarters of the People’s Committee of the ward, I have to call to “ask for permission” in advance and wait for their assent before “showing up”. Otherwise, I just wait for their summonses to arrive home and go as specified by the summonses. He did not forget to “reprimand” me for daringly using the word “Don yeu cau” (Letter of Request) instead of “Don xin” (letter asking for permission) when writing the petition.

I don’t want to tell more about the conversation between I and these people. But I remembered telling them before going home that, “You do not give me any reason to respect you. If you want others to respect you, respect yourself first.” Glancing up at  certificates of credit (which state “heroic forces…”) hung on the wall, I said: “Hanging these certificates of heroism doesn’t turn you into heroes right away. Rather, getting them down will make you feel ashamed less.” Then I stood up, pushing the chair aside forcefully and going to the door. The policewoman named Nga rush towards me: “Let me take you home, sister Nghien.” I reluctantly expressed my gratitude and went home on foot. Until 5 March 2013, after 12 days guarding my house, they quit.

When I type these letters, my eyes are still awfully painful. Slight fevers still follow me persistently, and how awfully I wish one day I could get rid of these chronic, constant headaches!

Thank you so much for your patience in reading my incoherent and uninteresting story. And, after all, just let me know: What will you do to remain a free man?

Pham Thanh Nghien

÷

Nếu ở vị trí của tôi, bạn sẽ làm gì?

 Khi tôi hỏi bạn câu này không có nghĩa tôi mong bạn hay bất cứ một người Việt Namnào phải trải nghiệm những điều giống như tôi. Đơn giản tôi muốn ở bạn sự đồng cảm. Tôi tin rằng cuộc sống sẽ thú vị và sống động hơn khi chúng ta thử đặt mình vào hoàn cảnh của người khác và suy nghĩ, cảm nhận bằng trái tim của họ. Những tình huống tôi sắp đặt ra có thể khiến bạn thấy khó chịu và cho rằng “thật xui xẻo”. Nếu vậy, bạn hãy chấm dứt việc đọc nó. Nhưng tôi vẫn muốn bạn cùng tôi tham gia “trò chơi trắc nghiệm” này, để tôi được hiểu bạn hơn. Hãy cho tôi biết cảm nhận của bạn nhé để chúng ta được gần nhau . Và đây là các tình huống bạn rất có thể sẽ gặp phải nếu bạn là tôi:

Chưa đầy 6 tháng kể từ lúc ra tù, bạn nhận hơn mười giấy triệu tập của chính quyền địa phương. Họ liên tục đến nhà làm phiền bạn với đủ các lý do: kiểm tra hộ khẩu, làm việc hoặc thăm hỏi. Những người nhân danh công an nhân dân này sẵn sàng đứng đập cửa nếu bạn không cho họ vào. Thật không dễ chịu chút nào khi nhiều lần họ nhằm lúc bạn vắng nhà để khủng bố tinh thần cho người mẹ gần 80 tuổi của bạn. Thậm chí, giữa lúc đêm tối, mất điện họ tự ý mở cổng ngoài và bắt ép mẹ bạn phải mở cửa để họ “kiểm tra hộ khẩu”. Cả đám người sắc phục lẫn không sắc phục cầm đèn pin rọi khắp nhà, từ phòng riêng cho đến toa-lét.

Bạn trở về trong tình trạng sức khỏe suy kiệt, cần phải đến bệnh viện thăm khám và điều trị nhưng luôn bị chính quyền địa phương gây khó khăn. Bạn hỏi: “Nếu tôi chẳng may bị bệnh nghiêm trọng cần phải đi cấp cứu nếu không sẽ nguy hiểm đến tính mạng, mà bệnh viện lại nằm ở phường khác, quận khác. Khi đó theo như luật của các ông thì tôi vẫn phải làm đơn, báo cáo với các ông lên cấp phường, rồi chờ các ông trình lên cấp quận sau đó lại tiếp tục chờ các ông giải quyết rồi tôi mới được tự đi cứu mạng tôi à, nhỡ lúc đó chết thì sao?”. Và bạn sẽ nhận được câu trả lời từ chính miệng ông phó chủ tịch UBND phường rằng:  “Đã là luật thì phải thi hành thôi, không khác được.”

Tư gia của bạn liên tục bị công an chốt chặn, canh gác, bao vây nhằm khủng bố tinh thần và ngăn chặn quyền tự do đi lại của bạn. Không những thế, ban đêm họ còn gây mất trật tự, ảnh hưởng đến giấc ngủ của gia đình bạn cũng như những người hàng xóm xung quanh.

Mồng 5 tết, công an vào tận nhà “khuyến cáo” bạn không nên đi đâu và lập tức kéo đến canh gác khiến cho khách khứa, bạn bè của bạn tỏ ra hoang mang, sợ hãi.

Bạn đi thăm người quen, hãy chuẩn bị tinh thần bị công an ập vào lôi đi bất cứ lúc nào rồi áp giải đến vài trụ sở mà họ muốn rồi thẩm vấn hàng tiếng đồng hồ. Sau cùng, bạn sẽ được “kỷ niệm” một giấy xử phạt trị giá 1,5 triệu đồng với cái gọi là “vi phạm các quy định về nghĩa vụ của người chấp hành án phạt quản chế”.

Và đây là câu chuyện tôi muốn chia sẻ với bạn:

Tôi đã trải qua 4 năm tù giam bằng luật của “Nhà nước CHXHCN VN” và trở về trong tình trạng sức khỏe tồi tệ. Trước kia và cả bây giờ, tôi chưa bao giờ chấp nhận bản án cũng như những thứ luật vô lý mà nhà cầm quyền áp đặt cho tôi. Điều này đồng nghĩa với việc tôi sẽ đối mặt với vô vàn khó khăn thậm chí phải chấp nhận cả những rủi ro mà bản thân không thể lường trước được. Mẹ tôi vì quá lo lắng đã khuyên tôi nên “làm đơn” để thông báo cho họ việc sẽ đi khám bệnh ở Hà Nội. Bởi trước đó, bà đã được công an “nhắc nhở” rằng trong trường hợp tôi tự ý đi, nếu gặp “sự cố” giữa đường họ sẽ không chịu trách nhiệm gì. Tôi đã…làm đơn, thông báo cho họ đầy đủ các thông tin cần thiết mà họ yêu cầu. Và đây là câu trả lời tôi nhận được: Vào lúc 23 giờ 30 phút ngày 3/10/2012, một toán công an (phường Đông Hải 1) đã xông vào nhà tôi đòi “kiểm tra hộ khẩu”, tức là chỉ vài tiếng đồng hồ sau khi tôi đưa đơn. Họ ra “lệnh miệng” rằng tôi không được đi đâu khỏi nhà. Toán công an này còn cho biết đơn của tôi viết “Sai” vì không có từ “ĐƠN XIN” và thiếu giòng chữ “CHXHCNVN độc lập, tự do, hạnh phúc”.

Để được hưởng cái quyền đương nhiên là của mình, tôi đã phải xoay sở, nghĩ đủ mọi cách để đến được bệnh viện hòng không bị ngăn cản. Các bác sĩ bệnh viện Việt Tiệp (Hải Phòng) kết luận tôi chỉ bị viêm họng, không có gì nguy hiểm trong khi tôi luôn bị sốt nhẹ và họ cũng không giải thích được hiện tượng này. Bác sĩ chuyên khoa mắt chẩn đoán tôi bị “phù đĩa thị” và “thoái hóa biểu mô sắc tố”. Ông cũng kê đơn thuốc cho tôi. Tuy nhiên, bệnh tình không những không thuyên giảm mà còn thêm trầm trọng. Tôi tìm đến một  bác sĩ khác rất nổi tiếng và uy tín tại Hà Nội. Bà chẩn đoán tôi bị “ mỏi điều tiết” và “gai thị bạc mầu phía thái dương”. Theo phương pháp điều trị của bà, tôi thấy bệnh đỡ hẳn. Nhưng chưa đầy hai tháng sau, tôi bị đau lại. Nhiều lúc cảm giác như hai mắt muốn vỡ tung, rất khó chịu. Lại thêm những cơn sốt nhẹ cứ dai dẳng hết ngày này qua ngày khác. Tôi thực sự lo lắng. Tôi cần phải vào Sài Gòn khám chữa bệnh. Và tôi lại lần thứ hai làm đơn. Không phải tôi thỏa hiệp với thứ “luật vô luật” kia mà vì không muốn họ lấy cớ tôi vắng nhà để khủng bố tinh thần mẹ tôi. Hơn nữa, đi khám bệnh là quyền đương nhiên bất cứ ai cũng được hưởng ( không phải xin phép). Không một chính phủ hay nhà nước bình thường nào muốn công dân của mình ốm yếu, bệnh tật. Với suy nghĩ như thế, tôi chắc chắn họ để tôi đi. Tôi đã sai!

Ngày 19/2/2013: Tôi gửi đơn yêu cầu đi khám bệnh.

Ngày 22/2: Tôi bị mệt, phải đi tiêm và truyền nước. Bác sĩ yêu cầu điều trị những ngày tiếp theo.

Ngày 23/2: Công an bắt đầu canh gác. Việc điều trị do vậy bị gián đoạn.

Ngày 24/2: Sáng : công an vào nhà đưa giấy triệu tập ngày 25/2 lên UB phường để nghe “trả lời đơn yêu cầu đi khám bệnh”.

Chiều: Do không thể đến phòng khám cũ, tôi phải chuyển tới điều trị tại một phòng khám nhỏ ở gần nhà.) Huyết áp đo được chưa đến 80/50. Trong khi tôi nằm truyền nước, công an đứng ngoài canh cửa.

Ngày 25/2/2013: Trong lúc tôi đang nằm truyền nước, công an khu vực đã vào tận nơi “kiểm tra” và anh ta gọi điện báo cáo tình hình cho cấp trên.

Sáng 26/2: Tôi đi làm việc. Công an các cấp phường, quận, thành phố đã thông báo việc họ đã nhận được đơn của tôi và hứa sẽ giải quyết. Tôi yêu cầu họ phải trả lời bằng văn bản theo đúng luật định. Bà Lã Thị Thu Thủy, đại diện công an thành phố và ông Nguyễn Văn Kỳ, phó chủ tịch UBND phường Đông Hải 1 đã hứa sẽ trả lời đơn bằng văn bản.

 10 giờ sáng ngày 28/2, công an phường vào đưa giấy triệu tập, yêu cầu phải có mặt vào lúc 10 giờ 15 cùng ngày để nghe họ chính thức trả lời đơn. Tôi yêu cầu họ dẫn chứng luật nào cho phép công an được triệu tập công dân trước 15 phút ( thậm chí thời gian ra mở cổng và nghe họ trình bày cũng …quá 15 phút ). Họ ra về và ít phút sau mang 1 giấy triệu tập khác hẹn ngày hôm sau 1/3/2013 lên phường “làm việc”.

Ngày 1/3/3013: Tôi đi “làm việc” với “các cơ quan có thẩm quyền” gồm những thành phần sau:

1. Nguyễn Văn Kỳ, Phó Chủ tịch UBND phường Đông Hải 1
2. Trung tá Lưu Văn Thi, Phó Trưởng Công an phường Đông Hải 1.
3. Lã Thi Thu Thủy, Đội trưởng, Phòng An ninh Chính trị PA67, công an thành phố Hải Phòng.
4. Đại úy Nguyễn Mạnh Tùng, Đội trưởng Cảnh sát Thi hành án Hình sự quận Hải An.
5. Trung tá Mạc Tư Khoa, Đội trưởng, Phòng Thi hành án Hình sự (không rõ thành phố hay quận vì không giới thiệu).
6. Đỗ (hay Đinh gì đó) Văn Thuấn, Trưởng Công an phường Đông Hải 1.
7. Một nam công an mặc thường phục không giới thiệu tên.
8. Một nữ công an quận mặc thường phục khác tên Nga.

Các “cơ quan có thẩm quyền” đã trả lời tôi bằng miệng như sau: Không được đi, nếu cố tình sẽ bị bắt. Lý do để họ ngăn cấm không cho tôi đi vì tôi là “đối tượng đặc biệt”-nguyên văn lời Lã Thị Thu Thủy. Khi tôi yêu cầu họ thực hiện lời hứa  cũng như tuân thủ đúng pháp luật ( của chính họ) là trả lời bằng văn bản. Đại úy Tùng trả lời: “Chúng tôi trình bày rất rõ ràng, chị tự nhớ được, cần gì văn bản”.

Ông Lưu Văn Thi yêu cầu tôi phải thanh toán …món nợ 1,5 triệu đồng ( tiền phạt…) Ông ta còn nói do hàng tháng tôi không tự giác lên phường “ trình diện và báo cáo về việc chấp hành quy định quản chế” , thậm chí còn xé giấy triệu tập trước mặt công an nên từ tháng 4 /2013 trở đi, cho dù tôi có muốn lên phường cũng phải gọi điện “xin phép” trước và đợi sự đồng ý của họ tôi mới được đi “trình diện”. Còn thì cứ chờ họ gửi giấy triệu tập đến nhà rồi theo đó mà đi. Và không quên “khiển trách” tôi viết đơn lại dám dùng từ  “Đơn yêu cầu” thay vì “Đơn xin”.

Tôi không muốn kể thêm về cuộc đối thoại giữa tôi và những con người này. Nhưng tôi có nói với họ trước khi ra về rằng: “Chính các người không cho tôi bất cứ một lý do nào để tôi tôn trọng các người. Muốn được người khác tôn trọng trước nhất hãy tự tôn trọng bản thân mình”. Và nhìn lên mười mấy tấm bằng khen “lực lượng anh hùng…”treo trên tường, tôi bảo: “Không phải cứ treo mấy tấm biển anh hùng kia là thành anh hùng ngay đâu, gỡ xuống đi cho đỡ xấu hổ”. Tôi đứng lên, xô ghế thật mạnh rồi bước ra cửa. Cô công an tên Nga chạy theo:  “ Để em đưa chị Nghiên về”. Tôi miễn cưỡng cảm ơn rồi đi bộ về nhà. Ngày 5/3 , sau 12 ngày đêm họ mới bỏ chốt canh gác.

Khi tôi ngồi gõ những con chữ này, đôi mắt tôi vẫn vô cùng đau nhức. Những cơn sốt nhẹ vẫn đeo bám và ôi chao, chỉ mong một ngày được thoát khỏi những cơn đau đầu triền miên, dai dẳng.

Cảm ơn các bạn đã kiên nhẫn nghe hết câu chuyện rời rạc và tẻ nhạt của tôi. Và hãy cho tôi biết, bạn sẽ làm gì để vẫn là một người tự do?

Hải Phòng, tháng 3/2013

Phạm Thanh Nghiên

Nguồn: Defend the Defenders

ÔNG ĐẶNG QUỐC BẢO ĐÃ KHUYÊN CÁC NHÀ LÃNH ĐẠO VN NHỮNG GÌ?

Lê Anh Hùng

LTS.

Ngày 20/1/2013, tức chỉ 4 ngày trước khi bị bắt đưa vào trại tâm thần một cách trái pháp luật, tôi đã may mắn có cuộc trò chuyện hơn 4 tiếng đồng hồ với Trung tướng Đặng Quốc Bảo (1928), nguyên Uỷ viên BCHTW Đảng, nguyên Bí thư Thứ nhất TW Đoàn, nguyên Trưởng ban Khoa giáo TW.

Đại tá Bùi Tín từng nhận định về vị tướng văn võ kiêm toàn này: “Ông là một cán bộ cấp cao của đảng CS rất hiếm, cực hiếm là ham học, ham đọc, ham tranh luận, và luôn có ý kiến riêng của chính mình, do có nếp độc lập suy nghĩ.” Còn báo Tiền Phong ngày 15/6/2009 thì nhận xét rằng con người bộc trực, thẳng thắn này là một nhân vật đầy “ma lực”.

Mặc dù đang ở tuổi 85 và vừa mới trải qua cơn đột quỵ mà theo lời bác sỹ của ông là chỉ có 1% cơ may sống sót, ông vẫn tỏ ra hết sức minh mẫn trong suốt cuộc trao đổi dài mà tôi hầu như chỉ biết lắng nghe. Phần trích dẫn ở đây dài 23 phút, cho thấy tầm nhìn của ông về tương lai đất nước và thế giới, đặc biệt là trong bối cảnh một Trung Quốc đang trỗi dậy nhanh chóng với cuồng vọng bá quyền nhiều khi không cần che dấu. Đó cũng là những gì mà ông đã góp ý vừa chân thành vừa thẳng thắn với các nhà lãnh đạo Việt Nam, thể hiện tầm trí tuệ cũng như tấm lòng của một bậc trí thức khả kính trước vận mệnh của dân tộc.

Lê Anh Hùng

… Đây là thực tế của đất nước. Tất nhiên là [tôi] không còn sức mà làm nữa. Tiếp các cậu như thế này cũng đã là vượt giới hạn rồi. Thầy thuốc đã thống nhất và báo cho mình biết. Tưởng như tôi đã ra đi cách đây một tháng rồi. Vì họ chụp thì họ thấy toàn bộ cơ thể ở trạng thái không cho phép tồn tại. Thế nhưng mình tồn tại được, ổn định được, ấy là điều rất đặc biệt. Trong điều kiện rất đặc biệt ấy, điều gì cũng có thể xẩy ra bất cứ lúc nào, bất cứ ngày nào. Cho nên tiếp cậu như thế này cũng có thể là lần cuối cùng thôi. Chắc chắn là không có lần nữa, vì cơ thể không cho phép. Và nó càng không cho phép mình làm cái chuyện gì đó. Vì trước khi chết, những gì cần làm thì mình đã làm rồi, đã gặp các vị [lãnh đạo] rồi, và tôi cũng đã nói thẳng rồi, nói thẳng với người có trách nhiệm rồi. Và những gì tôi nói thì tôi nói rất thẳng.

Tôi nói lại, kinh nghiệm thế giới hiện nay là như thế này này: Thế giới đang trong quá trình chuyển mình, và sự chuyển mình đó là không bình thường. Cả Mỹ, Châu Âu lẫn Nhật Bản cũng như tất cả các nước khác đều đang chuyển mình. Sự chuyển mình đó diễn ra theo mấy hướng sau.

Thứ nhất, quá trình khủng hoảng ấy mà không tìm thấy đường đi thì kết thúc thế kỷ này nhân loại sẽ bế tắc. Điều kiện sống bình thường chỉ còn tồn tại trong thế kỷ này. Sau thế kỷ này, những điều kiện của sự sống sẽ thay đổi cơ bản. Nhân loại buộc phải chuyển sang mấy hình thức: (i) Tìm cách tồn tại [sao cho] đừng để xẩy ra những mâu thuẫn dẫn đến việc tự giết mình; nếu mâu thuẫn dẫn đến tự giết mình tức là tự sát; phải thống nhất với nhau, tìm giải pháp mà đi; và phải tìm giải pháp hoà bình, để cùng nhau đi [tới]; đó là một quy luật, chứ không thể dùng chiến tranh để giải quyết vấn đề, vì nếu xẩy ra chiến tranh lúc này thì tức là chiến tranh hạt nhân, mà chiến tranh hạt nhân thì tự sát; phải cố kiềm chế; (ii) Cả nhân loại phải chuyển sang một trạng thái gọi là nền văn minh trí tuệ, với mấy đặc điểm. Đặc điểm thứ nhất là chúng ta phải cùng nhau sống có trí tuệ, bởi vì không có trí tuệ thì không sáng tạo được, những điều  kiện của cuộc sống lúc bấy giờ sẽ đòi hỏi trí tuệ. Toàn bộ nhân loại phải chuyển sang lối sống có trí tuệ thì mới bảo đảm được cho sự tồn tại. Đặc điểm thứ hai là phải hợp tác với nhau, chứ không thể dùng chiến tranh, không phải dùng chiến tranh để giải quyết các vấn đề. Nếu dùng cách đó để giải quyết vấn đề thì sẽ tự sát, toàn bộ nhân loại sẽ tự sát. Đặc điểm thứ ba là ở chỗ sống như thế này hiện nay là không đủ sống, phải có cách sống mới.

Cách sống mới có mấy đặc điểm: thứ nhất là quan tâm đến nhau, cùng bắt tay nhau vào cuộc sống, nếu sống ích kỷ là tự sát; thứ hai là cùng nhau tìm con đường đi, sáng tạo con đường đi, kết hợp với nhau trên phạm vi toàn thế giới; thứ ba là cùng nhau kiềm chế những quá trình muốn thống trị thế giới. Lúc này nếu xuất hiện một thế lực nào đó muốn thống trị thế giới mà các nước khác không cùng nhau kiềm chế thì… Từ nay đến giữa thế kỷ chính là kiềm chế Trung Quốc. Nếu không kiềm chế nổi Trung Quốc mà để cho nó chi phối thì nhân loại tự sát. Con đường kiềm chế là thế này, ở trong khu vực này mấy nước bắt tay nhau là điều tất yếu. Nhật Bản buộc phải bắt tay với Đông Nam Á, với Ấn Độ. Ngoài việc bắt tay với Mỹ ra, nó phải bắt tay với Đông Nam Á và Ấn Độ. Trong khu vực này mà không bắt tay như vậy thì không sống được với Trung Quốc. Nhật Bản cũng (tồn tại) bằng con đường này.

Nhật Bản vẫn đang làm vậy: Bắt tay với Đông Nam Á, bắt tay với Ấn Độ, bắt tay với Mỹ, bắt tay với Châu Âu, kể cả bắt tay với nước Nga… thế thì mới kiềm chế được Trung Quốc. Cho nên Trung Quốc trở thành đối tượng… Nếu để cho Trung Quốc chi phối thì cả cuộc sống của thế giới nhân loại này bị huỷ diệt. 

Ông Đặng Quốc Bảo đồng chủ trì Hội nghị xin ý kiến các cựu bí thư TW Đoànvào văn kiện Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X ngày 10/3/2012

Chúng ta phải trí thức hoá đất nước, không để như hiện nay, lấy lao động trí tuệ làm cơ sở… Nếu để như tình hình hiện nay thì không được. Quá trình trí thức hoá đất nước là tất yếu. Nhân loại cũng vậy… Việt Nam cũng thế thôi. Tất cả lớp trẻ phải (sống) bằng tri thức. Không phải giai cấp công nhân quyết định, quá trình trí thức hoá đất nước mới là quyết định; sự thống nhất với thế giới mới là điều quyết định về lực lượng, quyết định sự tồn tại của chúng ta, phải sáng tạo… 

Còn Việt Nam phải tiến lên một cách không tuyên bố như là minh chủ của Đông Nam Á. Trên cơ sở minh chủ, nắm lấy Đông Nam Á, thì mới bắt tay với Nhật Bản, bắt tay với Ấn Độ, bắt tay với Châu Âu, bắt tay với Mỹ, kiềm chế Trung Quốc. [Chúng ta] không chống Trung Quốc, chúng ta cũng phải bắt tay với Trung Quốc, nhưng chúng ta không để cho Trung Quốc xưng bá thì mới sống được, trong tình hình rất phức tạp. Tất nhiên, chúng ta cũng phải bắt tay với nước Nga, nhưng bản thân nước Nga cũng phải bắt tay với Trung Quốc. Chiến lược của nước Nga là bắt tay với Trung Quốc, không dám công khai chống Trung Quốc đâu. Nhưng mà nước Nga cũng rất sợ Trung Quốc tràn sang. Cho nên Trung Quốc trở thành đối tượng của nhân loại trong tương lai, trở thành nhân vật gây rối trong tương lai. 

Nhưng không thể không thừa nhận vai trò của Trung Quốc. Dân số Trung Quốc hiện nay, cả ở hải ngoại với trên 300 triệu người, là khoảng 1,6 tỷ người. Từ nay cho đến giữa thế kỷ, dân số TQ sẽ vượt 2 tỷ người. Thế nên giải quyết vấn đề Trung Quốc là vấn đề số 1 của Việt Nam và của thế giới. Muốn như vậy thì chúng ta không phải công nghiệp hoá mà là trí thức hoá đất nước, phải lao động bằng trí tuệ, phải thay đổi bộ mặt đất nước, và phải liên kết với thế giới thì mới giải quyết được vấn đề Trung Quốc này. 

Không phải nước Mỹ đe doạ chúng ta đâu, không phải nước Nhật đe doạ chúng ta đâu. Quan điểm của chúng tay hiện nay lấy chủ nghĩa cộng sản đối lập với chủ nghĩa tư bản là sai. Bản thân CNTB cũng phải thay đổi, không phải là CNTB kiểu cũ nữa. CNTB không có gì đe doạ chúng ta bằng Trung Quốc. Nhưng than ôi, những người lãnh đạo lại không thấy vấn đề, lấy CNTB làm đối tượng. Sai lầm, vì bản thân CNTB nó phải thay đổi cơ mà. Nhật Bản phải thay đổi, Mỹ phải thay đổi, Châu Âu phải thay đổi. Quá trình thay đổi đó diễn ra theo mấy hướng: (i) nó phải “nhân dân hoá”, tức là nó không phải để cho trùm tư bản chi phối, mà lấy lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của toàn cục… Nếu nó không lấy lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của toàn cục thì nó không tồn tại được; (ii) chuyển từ nền văn minh sáng tạo sang nền văn minh sáng tạo bằng trí tuệ, bằng năng lực sáng tạo của trí tuệ để sáng tạo…

Trung tướng Đặng Quốc Bảo và tác giả

(Ảnh chụp tự động tại nhà riêng của ông ngày 20.1.2013)

…Mỹ phải chuyển trọng tâm sang Châu Á – Thái Bình Dương để kiềm chế Trung Quốc; Mỹ cũng phải liên kết; Mỹ đánh giá rất cao vai trò của Đông Nam Á. Trong bối cảnh đó, nếu chúng ta coi Mỹ là kẻ thù, Trung Quốc là bạn thì rất nguy hiểm…

Có thể có “chủ nghĩa xã hội” nhưng nội hàm của nó không còn như cũ; cái CNXH đó ở Việt Nam [cần] có nội hàm như sau: (i) vì lợi ích của quảng đại nhân dân, (ii) sự đoàn kết với các lực lượng tiến bộ trên thế giới để kiềm chế các âm mưu, thủ đoạn của Trung Quốc, (iii) lực lượng giải phóng của chúng ta là lao động trí tuệ, phải chuyển toàn bộ đất nước sang lao động trí tuệ thì mới cứu được đất nước, lao động chân tay chỉ là phụ, hỗ trợ thôi, và (iv) chúng ta phải coi trọng việc xây dựng Đông Nam Á thành Tổ quốc thứ hai của mình. 

Chúng ta phải nắm quyền chủ động khi chơi với Trung Quốc. Nhưng xây dựng Đông Nam Á không phải dễ vì Trung Quốc chọc phá; nó mua được Campuchia rồi, mua được một số nước rồi… TQ định mua cả Lào, tất nhiên chưa thành công lắm nhưng cái việc nó muốn mua cả Lào là một nguy cơ. Miến Điện đang thoát khỏi gọng kìm này, nhưng không biết có thoát nổi không, vì Miến Điện gần Trung Quốc. Trung Quốc đã bắt đâu chơi lá bài Thái Lan… Thế cho nên cái chuyện nắm lấy ASEAN trong vai trò chống Trung Quốc là không dễ dàng đâu. Campuchia là tay sai của TQ…

…Chúng ta không đi theo CNTB kiểu cũ, nhưng chúng ta cũng không đi theo CNXH kiểu cũ, mà với nội hàm khác: vì lợi ích đích thực của nhân dân, đoàn kết với các lực lượng (tiến bộ) để kiềm chế Trung Quốc, để tạo ra động lực mới cho sự sáng tạo. Đấy là xu hướng cơ bản.

…Nếu cứ để tình hình như hiện nay, nền kinh tế hiện nay là một nền kinh tế què quặt… Cho nên chúng ta phải trí thức hoá… Không phải dựa vào giai cấp công nhân đâu, mà phải dựa vào lao động trí tuệ thì mới đưa đất nước tiến lên được.

…Theo tôi, sang cuối thế kỷ này, Việt Namphải ra nước ngoài ít nhất là 50 triệu người. Đất nước Việt Nam không chứa nổi 150 triệu người đâu, chỉ chứa nhiều nhất được 120 triệu người, mà chúng ta sẽ vượt mức dân số 150 triệu vào cuối thế kỷ. Chúng ta phải tìm lối ra… Tôi cũng nói với giới lãnh đạo Nga là nếu anh không… thì Trung Quốc cứ thấm vào. Nếu anh cài người VN sang khoảng vài triệu người thì đó [sẽ] là tiềm lực của nước Nga… Chúng ta phải sang Châu Phi để giúp các nước Châu Phi làm nông nghiệp và công nghiệp nhẹ… Chúng ta phải có một bộ phận đi sang Trung Cận Đông, vì Trung Cận Đông cần chúng ta, cần nhân lực của chúng ta… Chúng ta phải có một bộ phận đi sang Châu Mỹ Latin. Chúng ta phải có một bộ phận sang Mỹ. Hiện nay người VN ở Mỹ mới vào khoảng 2 triệu người. Chắc chắn chúng ta phải đưa dân số VN ở đây lên 10 triệu người. Tức là chúng ta phải đưa ít nhân 1/3 người VN ra nước ngoài vào cuối thế kỷ này, vì trong nước không đủ chứa.

…Trong vòng 50 năm tới, VN phải vươn lên đứng đầu Đông Nam Á, với tố chất của chúng ta. Chúng ta phải trí thức hoá đất nước, mà không trí thức hoá thì không sống nổi… Phải trí thức hoá, hiện đại hoá đất nước. Và phải nắm lấy [ASEAN], Việt Nam cùng với ASEAN là một… Đồng thời VN phải mở rộng tay ra với các nước xung quanh; bắt tay với Ấn Độ, bắt tay với Nhật Bản, kể cả bắt tay với Mỹ, bắt tay với các nước xung quanh mình thì mới kiềm chế được TQ. Chúng ta không gây chiến với TQ, mà chúng ta phải kiềm chế tham vọng của TQ. Tất nhiên, lãnh đạo hiện nay lại không nghĩ như thế, mà không nghĩ như thế là sai lầm lớn về chiến lược… 

Tất cả những chuyện này tôi đã nói với lãnh đạo, là nếu các anh thông minh thì các anh làm theo cái hướng như thế. Còn nếu các anh muốn giết tôi thì dễ thôi vì tôi tự giết tôi. Tôi không còn sống được bao lâu nữa. Các anh không giết tôi thì rồi tôi cũng chết thôi. Đây là tấm lòng của tôi đối với đất nước, và đây là vấn đề chiến lược. Nếu các anh không hiện thực hoá chiến lược này thì có tội…/.

CÁC TỔ CHỨC NHÂN QUYỀN KÊU GỌI LHQ HỖ TRỢ BLOGGER BỊ GIAM LÊ QUỐC QUÂN

EVA GALPERIN (The Electronic Frontier Foundation - EFF)

Lê Anh Hùng dịch

Ngày 27/12/2012, nhà hoạt động kiêm blogger nổi tiếng Lê Quốc Quân bị nhà cầm quyền Việt Nam bắt giam tuỳ tiện khi ông đang đưa con gái đến trường. Vụ bắt giữ này là diễn biến cực điểm sau nhiều năm liên tục ông bị theo dõi và sách nhiễu vì những bài viết sâu rộng về nhân quyền, đa nguyên chính trị và tự do tôn giáo mà ông dành cho BBC, các tờ báo mạng, hay đăng trên blog của mình.

Với tư cách một luật sư, Lê Quốc Quân từng đại diện cho nhiều nạn nhân bị vi phạm nhân quyền, song ông đã bị đuổi ra khỏi luật sư đoàn năm 2007 do bị nghi ngờ tham gia vào các “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền”. Bất chấp những đe doạ đó, ông vẫn tiếp tục các hoạt động bảo vệ nhân quyền và kết quả là ông đã bị bắt một số lần kể từ đấy. Tháng 8/2012, ông phải nhập viện sau khi bị một số tên côn đồ giấu mặt đánh đập dã man ngay gần nhà mình – vụ tấn công mà nhà chức trách Việt Nam đã không điều tra.

Sau lần bị bắt mới nhất, Lê Quốc Quân bị giam giữ trong tình trạng cách ly với bên ngoài tại Trại giam Số 1 (trại giam Hoả Lò), quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, và mới chỉ được gặp luật sư 2 lần. Vụ xét xử vẫn chưa được ấn định ngày, và những báo cáo về vụ tuyệt thực kéo dài 15 ngày, vốn khiến ông bị suy yếu, đã làm dấy lên những quan ngại về tình hình sức khoẻ của ông.

Vụ bắt giữ Lê Quốc Quân là một phần trong chiến dịch trấn áp đang diễn ra mà chính phủ CSVN nhằm vào các nhà hoạt động, các nhà bất đồng chính kiến và các blogger. Hàng chục nhân vật nổi bật đã bị bắt giam kể từ cuối năm 2011 đến nay. Tháng 1/2013, trong một vụ việc với quy mô lớn chưa từng thấy, 17 blogger bị đưa ra xét xử cùng lúc; họ bị truy tố theo Điều 79 (“các hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”) của Bộ Luật Hình sự nước CHXHCN Việt Nam. Các cáo buộc bao gồm: tham gia các cuộc hội thảo về an ninh mạng; viết và liên quan đến các bài viết phê phán chính phủ CSVN; kêu gọi phản đối ôn hoà và đa nguyên chính trị; và cấu kết với Đảng Việt Tân. Sau hai ngày xét xử, một toà án ở Vinh đã kết tội cả 14 bị cáo. 13 nhà hoạt động và blogger bị tuyên án tù từ 3 đến 13 năm. Một bị cáo (Nguyễn Đặng Vĩnh Phúc) bị tuyên phạt 3 năm tù treo có điều kiện, điều khiến anh dễ bị bắt lại. Ba nhà hoạt động bị truy tố – Nguyễn Xuân Kim, Thái Văn Tự và Lê Sỹ Sáng – đã đào thoát ra nước ngoài trước khi vụ xét xử diễn ra và Bộ Công an đã phát lệnh truy nã.

Lệnh bắt giam Lê Quốc Quân lưu ý ông bị tạm giam theo Điều 161 của Bộ Luật Hình sự năm 1999, liên quan đến tội trốn thuế. Những cáo buộc như “trốn thuế” và “gian lận thuế” thường được chính quyền Việt Nam sử dụng hòng bịt miệng những người chỉ trích. Một trong những thành viên sáng lập của CLB Nhà báo Tự do ở Việt Nam, Nguyễn Văn Hải (còn gọi là Điếu Cày), bị bắt năm 2008 và bị truy tố về tội gian lận thuế, được nhìn nhận rộng rãi như là một cái cớ thiếu cơ sở nhằm trừng phạt ông vì đã đăng lên blog những bài viết phê phán chính sách thoả hiệp của Việt Nam với người láng giềng phương Bắc, Trung Quốc, cũng như các hoạt động chính trị của ông. Ông hoàn tất án tù vào tháng 10/2010 song ngay lập tức bị bắt lại với các cáo buộc “tuyên truyền chống phá nhà nước”.

Tổ chức Electronic Frontier Foundation (Quỹ Mặt trận Điện tử – EFF) gia nhập liên minh đa thành phần của các tổ chức nhân quyền (trong đó có The Media Legal Defence Initiative, Reporters Without Borders, và Article 19) nhằm yêu cầu Báo cáo viên Đặc biệt của Liên Hợp Quốc chuyên trách về tự do ngôn luận, các nhà bảo về nhân quyền và tự do lập hội tiến hành can thiệp khẩn cấp với nhà cầm quyền Việt Nam về trường hợp Lê Quốc Quốc. Trong bản kiến nghị chi tiết, chúng tôi khẳng định rằng (i) Lê Quốc Quân đang bị truy bức vì những hoạt động hợp pháp của mình là viết blog và cổ suý cho nhân quyền, điều này vi phạm quyền tự do ngôn luận và quyền tự do lập hội, và (ii) Việt Nam đã vi phạm trắng trợn các nguyên tắc trong Tuyên ngôn LHQ về Người Bảo vệ Nhân quyền (UN Declaration on Human Rights Defenders).

Ngoài ra, chúng tôi còn gửi một bản kiến nghị song song tới Nhóm Đặc trách về Giam giữ Tuỳ tiện của LHQ (UN Working Group on Arbitrary Detention), yêu cầu cơ quan này chính thức tuyên bố vụ bắt giữ Lê Quốc Quân là tuỳ tiện và đòi trả tự do ngay lập tức cho ông.

Trong một bức thư viết một thời gian ngắn trước khi bị bắt, Lê Quốc Quân thổ lộ:

Tôi tin tưởng sâu sắc rằng cái ngày mà chúng ta được sống trong một xã hội tự do và thực sự dân chủ sẽ đến. Một ngày mà mọi người dân Việt Namđều được công khai thể hiện quan điểm của mình, với quyền mưu cầu hạnh phúc và thành công trên Tổ quốc Việt Nam thân yêu này.

Đây không phải là những ý kiến khiến người ta cần phải bắt bất kỳ ai đó vào tù. Chúng tôi hy vọng rằng Báo cáo viên Đặc biệt của LHQ và Nhóm Đặc trách về Giam giữ Tuỳ tiện của LHQ sẽ hành động nhanh chóng nhằm góp tiếng nói vào dàn đồng ca lên án sự bất công này và kêu gọi trả tự do cho Lê Quốc Quân.

Nguồn: Defend the Defenders 16.3.2013

VIỆT NAM BỊ CHỈ TRÍCH TẠI HỘI ĐỒNG NHÂN QUYỀN LIÊN HỢP QUỐC

LTS.

Thời gian tôi bị bắt vào trại tâm thần một cách trái phép, Uỷ ban Bảo vệ Quyền Làm Người Việt Nam (VCHR) do ông Võ Văn Ái làm Chủ tịch đã lên tiếng kịp thời và mạnh mẽ trước hành động bất chấp pháp luật và đạo lý của nhà cầm quyền Việt Nam. VCHR đã chuẩn bị đầy đủ hồ sơ về vụ bắt giữ tôi để đệ nạp lên Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (UNHRC). Đặc biệt, đích thân ông Võ Văn Ái đã bay từ Paris sang Geneve để chuẩn bị một cuộc họp báo quốc tế về vụ bắt giữ trái phép đó, sự kiện cuối cùng đã không diễn ra vì nhà cầm quyền Việt Nam buộc phải sớm thả tự do cho tôi sau 12 ngày giam giữ vào ngày 5/2/2013.

Trong khoá họp thứ 22 của UNHCR, diễn ra từ ngày 25/2 ÷ 23/3/2013, nhân danh hai tổ chức Ủy ban Bảo vệ Quyền Làm Người Việt Nam và Liên Đoàn Quốc tế về Nhân quyền (International Federation of Human Rights), ông Võ Văn Ái đã chính thức lên tiếng về vụ bắt giữ tôi. Dưới đây là bài viết đăng trên trang mạng của Đài Á Châu Tự Do ngày 12/3/2013.

Lê Anh Hùng

 Khóa họp lần thứ 22 của Hội đồng Nhân quyền LHQ tại Genève hôm khai mạc 25-02-2013

Khóa họp lần thứ 22 của Hội đồng Nhân quyền LHQ tại Genève, sẽ kết thúc vào ngày 22.3 này, hiện đang diễn ra sôi nổi với tình hình vi phạm nhân quyền khắp nơi trên thế giới do các tổ chức phi chính phủ tố cáo.

Không có nhân quyền tại Việt Nam

Đặc biệt tình hình nhân quyền Việt Nam được ba tổ chức Ủy ban Bảo vệ Quyền Làm Người Việt Nam, Liên Đoàn Quốc tế Nhân quyền và Hành động Chung Cho Nhân quyền đưa ra chiều thứ sáu vừa qua, tập trung vào vấn đề không có tự do ngôn luận tại Việt Nam và đàn áp các bloggers cùng công dân mạng tại Việt Nam ba năm qua.

Liền sau các phát biểu trên đây, Phái đoàn Hà Nội dùng quyền phản bác trả lời rằng:

“Phái đoàn chúng tôi lấy làm tiếc phải sử dụng quyền trả lời để quả quyết bác bỏ những vu khống và bóp méo thông tin chiều nay về tự do ngôn luận và ý kiến đối với nước tôi.”

Rồi ông  nói tiếp:

“Hiện đang có 32 bloggers và công dân mạng bị cầm tù tại Việt Nam, một số khác đang chờ đưa ra xét xử với án tù lên tới 16 năm tù giam. Ông Võ Văn Ái”

“Giống như nhiều quốc gia khác, luật pháp tại Việt Namđược  bảo vệ và hành xử mà chẳng có biệt lệ nào. Nhân quyền và các tự do cơ bản được luật pháp bảo đảm, nhưng mọi sự lạm quyền hay tìm cách phá bỏ hoặc vi phạm luật pháp, đặc biệt nhằm gây rối xã hội, kích động phân biệt chủng tộc, tôn giáo, căm thù và bạo động, đều bị ngăn ngừa và trừng phạt.”

Phái đoàn Hà Nội nhấn mạnh trong phần kết luận:

“Phái đoàn chúng tôi xin nhắc nhở Hội đồng Nhân quyền LHQ đừng để cho Hội đồng bị lợi dụng, đừng để cho cuộc trao đổi chung của Hội đồng bị lợi dụng, làm mất thì giờ qúy báu và mất luôn sự tín nhiệm vào Hội đồng Nhân quyền LHQ.”

Yêu cầu LHQ áp lực Việt Nam

Mở đầu cho cuộc đối chất trên đây, ông Võ Văn Ái nhân danh hai tổ chức Ủy ban Bảo vệ Quyền Làm Người Việt Nam và Liên đoàn Quốc tế Nhân quyền phát biểu rằng:

Ông Võ Văn Ái phát biểu tại kỳ họp lần thứ 22 của Hội đồng Nhân quyền LHQ tại Genève hôm 08-03-2013. (Photo courtesy of Quê Mẹ.) hân quyền LHQ tại Genève hôm 08-03-2

 “Ủy ban Bảo vệ Quyền Làm Người Việt Nam và Liên Đoàn Quốc tế Nhân quyền mong cầu Hội đồng Nhân quyền LHQ quan tâm trước chiến dịch đàn áp khủng khiếp tự do ngôn luận tại Việt Nam, vi phạm điều 19 trong Công ước Quốc tế về Các quyền dân sự và chính trị. Chiến dịch đàn áp này của nhà cầm quyền Việt Nam hoàn toàn trái chống với Nghị quyết của Hội đồng Nhân quyền LHQ về ‘Thăng tiến, bảo vệ  và thụ hưởng nhân quyền trên Internet’ ban hành năm 2012, đồng thời bất chấp những khuyến nghị của các quốc gia thành viên LHQ mà Việt Nam chấp nhận tại cuộc Kiểm điểm Thường kỳ Toàn diện (UPR) năm 2009.

Như chúng tôi đã tiết lộ trong bản Phúc trình ‘Bloggers và Công dân mạng sau chấn song nhà tù – Các hạn chế tự do trên Mạng tại Việt Nam’ mà chúng tôi đệ trình Hội đồng Nhân quyền LHQ, những ai sử dụng Internet đều bị sách nhiễu, hăm dọa, hành hung và bắt cầm tù. Hiện đang có 32 bloggers và công dân mạng bị cầm tù tại Việt Nam, một số khác đang chờ đưa ra xét xử với án tù lên tới 16 năm tù giam.

Những cuộc đàn áp như thế chẳng phục vụ cho ‘an ninh quốc gia’ như nhà cầm quyền Việt Nam tuyên bố, mà mục tiêu là bóp họng những tiếng nói của các xã hội dân sự cất lên tố cáo các nạn tham những, nhà nước lạm quyền, cưỡng chế đất đai của nông dân, hay đòi hỏi nhân quyền và cải cách dân chủ.

“Chúng tôi kêu gọi Hội đồng Nhân quyền LHQ áp lực VN chấm dứt cuộc đàn áp, bãi bỏ Pháp lệnh 44 cùng những điều luật trái với luật quốc tế để bảo đảm quyền tự do ngôn luận. Ông Võ Văn Ái”

Trắng trợn hơn cả, nhà cầm quyền cũng đàn áp những ai góp ý theo lời kêu gọi của nhà nước về việc sửa đổi bản Hiến pháp 1992. Tuần trước, nhà báo Nguyễn Đắc Kiên bị đuổi khỏi tòa báo Gia đình và Xã hội, 24 tiếng đồng hồ sau khi ông phê phán lời phát biểu của Tổng bí thư Đảng.

Pháp lệnh 44 cho phép bắt giam những ai bị nghi vi phạm ‘an ninh quốc gia’ mà chẳng cần thông qua tòa án, đã được sử dụng để bắt gam các bloggers, đặc biệt đưa vào nhà thương điên, trường hợp đã xẩy ra với các ông Nguyễn Trung Lĩnh, Lê Anh Hùng.

Dự thảo Nghị định Internet mới, khiến chúng tôi vô cùng quan ngại. Nếu được thông qua như bản văn dự thảo, thì Nghị định này sẽ hợp thức hóa toàn bộ hệ thống xâm nhập thông tin, kiểm duyệt và xử phạt những điều hết sức mơ hồ khi định nghĩa về ‘các hành vi bị cấm’. Đồng thời bó buộc các Công ty Internet và cơ quan cung cấp dịch vụ, kể cả các Công ty ngoại quốc, phải cộng tác với chính quyền để theo dõi hay truy lùng công dân mạng.

Chúng tôi kêu gọi Hội đồng Nhân quyền LHQ áp lực Việt Nam chấm dứt cuộc đàn áp, bãi bỏ Pháp lệnh 44 cùng những điều luật trái với luật quốc tế để bảo đảm quyền tự do ngôn luận, và mời Báo cáo viên LHQ về tự do ngôn luận đến điều tra Việt Nam.”

Trong khi ấy, tổ chức Hành động Chung Cho Nhân quyền thì tố cáo Hà Nội tấn công tự do ngôn luận, sách nhiễu, bắt bớ tùy tiện các bloggers và đưa ra các trường hợp cụ thể như Điếu Cày, Nguyễn Hoàng Vi, Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ.

Cuối cùng, Tổ chức Hành Động Chung Cho Nhân Quyền kêu gọi:

“Việt Nam bãi bỏ những luật pháp quốc gia không phù hợp với điều 19, trả tự do cho tất cả những ai bị giam giữ vì ôn hòa hành xử quyền tự do ngôn luận trực tuyến hay ngoài luồng, và mời Báo cáo viên LHQ đặc trách tự do ngôn luận, Báo cáo viên LHQ đặc nhiệm các người đấu tranh bảo vệ nhân quyền đến điều tra Việt Nam. Đây là điều không thể từ khước, nhất là năm nay Việt Namđăng ký xin làm ứng viên Hội đồng nhân quyền LHQ năm 2014.”

Ỷ Lan, Phóng viên Đài Á châu Tự do tại LHQ Genève.

Nguồn: RFAngày 12.3.2013

BỐN DẤU HIỆU CHO THẤY CHÍNH PHỦ VIỆT NAM ĐANG ĐÀN ÁP CUỘC ‘CÁCH MẠNG TRUYỀN THÔNG XÃ HỘI’

DANA WAGNER

(chuyên viên tư vấn chính sách di dân tại Hà Nội)

Lê Anh Hùng dịch

Đảng CS đã phản ứng trước sự phát triển của cộng đồng blog chống nhà nước bằng một chiến dịch đàn áp đáng lo ngại.

Các sinh viên Việt Nam đang lướt mạng tại một tiệm café ở Hà Nội ngày 18/3/2004 (Reuters)

Sau hơn 1 năm tạm giam, 5 blogger độc lập cùng các nhà hoạt động khác xuất hiện trong một phiên toà kéo dài 2 ngày ở Việt Nam để nghe toà phán quyết là họ phải chịu án tù thêm 13 năm nữa. Họ gia nhập số blogger bị tống giam đang không ngừng gia tăng vì “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”, “phá hoại sự thống nhất quốc gia” và “tuyên truyền chống phá nhà nước CHXHCN Việt Nam.”

Giới blogger Việt Nam đã nếm trải tự do internet trong suốt thập niên qua khi khả năng truy cập trực tuyến tăng lên, song truyền thông xã hội lại không phải là kẻ thay đổi cuộc chơi trong một đất nước đầy nghi kỵ. Với sự pha trộn giữa trạng thái bất an và sức mạnh, Đảng CS đang bịt miệng bất đồng chính kiến ở Việt Nam bằng một chiến lược bao gồm việc thúc đẩy biện pháp “tự kiểm duyệt”, bôi nhọ vị thế ngày càng tăng của các nhà bất đồng chính kiến bị giam cầm, triển khai các dư luận viên ẩn danh ủng hộ Đảng và thực hiện các cuộc thanh trừng lấy le giữa lúc nền kinh tế đang đình đốn.

Khi mà án tù có thể được ban ra từ một ý thích ngẫu hứng thì chỉ những ai với sức mạnh và sự liều lĩnh hiếm có mới dám công khai chỉ trích nhà nước.

Ở đất nước Việt Nam độc đảng, tốc độ và độ rộng của kết nối Internet thật đáng kinh ngạc. Số người sử dụng Internet ở đây đứng thứ 18 trên thế giới và Việt Nam là quốc gia có số người dùng Facebook tăng nhanh nhất trên thế giới, theo số liệu của nhà nghiên cứu thị trường We Are Social.

Mức độ thâm nhập chung của Internet là khoảng 34% trong tổng số 90 triệu dân Việt Nam. Mặc dù con số trung bình ở khu vực Đông Nam Á gần với mốc 40% hơn, song tốc độ thay đổi ở Việt Nam lại gây ấn tượng. Số người sử dụng Internet năm 2011 tăng hơn 20% so với năm 2010, và mới đây chính phủ đã loan báo một kế hoạch hạ tầng băng rộng hướng đến mục tiêu bao phủ 85% dân số vào năm 2015. Tốc độ tăng trưởng của Việt Namvề công nghệ thông tin và truyền thông (ICTs), như mô tả trong chỉ số phát triển công nghệ thông tin và truyền thông (ICT Development Index), thuộc hàng cao nhất trên thế giới. Trong một báo cáo quốc gia, Liên minh Viễn thông Quốc tế (International Telocommunications Union) cho biết sự phổ biến của điện thoại di động có khả năng truy cập internet chính là động lực tăng trưởng. Mức độ thâm nhập của băng thông rộng di động tăng từ gần 0% năm 2008 lên 13% thuê bao năm 2010.

Một hệ quả của sự phát triển Internet ở Việt Nam là sự lớn mạnh của cộng đồng blog. Theo một số liệu ước tính, số blog độc lập là 2 triệu, với một nhóm nhỏ, song khá đáng kể, hướng vào những chủ đề chính trị - xã hội nhạy cảm. Sự mới lạ của việc dễ dàng tiếp cận với những quan điểm trái chiều trong một đất nước mà ở đó nhà nước kiểm soát toàn bộ các ấn phẩm đã biến hàng chục blogger độc lập thành những nhà chỉ trích nổi tiếng. Một số người ẩn danh, chẳng hạn như những người đóng góp bài viết cho trang Dân Làm Báo, một blog đạt tới 500.000 page view vào tháng 9/2012. Số khác lại nổi tiếng bởi bút danh của mình, chẳng hạn như Nguyễn Văn Hải, tức Điếu Cày, thành viên sáng lập của Câu lạc bộ Nhà báo Tự do mà nhà nước cấm hoạt động.

Các blogger “mắn tay” tìm kiếm độc giả bằng cách tường thuật những sự kiện và chủ đề mà các cơ quan kiểm duyệt nhà nước ngăn chặn. Điếu Cày, chẳng hạn, nổi tiếng nhờ tường thuật các cuộc phản đối tranh chấp ở Biển Đông. Cựu sỹ quan công an Tạ Phong Tần thì thu hút độc giả nhờ những bài tố cáo tham nhũng, đặc biệt là những bài chống lại công an. Những chủ đề nóng khác bao gồm dân chủ, thu hồi đất đai, nhân quyền và đình công trái phép. Một số blogger, có lẽ gây chú ý hơn, lại thể hiện quan điểm của mình trước hệ thống chính trị lỗi thời. Lê Văn Sơn từng tiên đoán về sự sụp đổ đang đến của chế độ, còn Lê Quốc Quân lại chỉ trích vai trò trung tâm của ĐCS trong nền chính trị Việt Nam.

Thật dễ chấp nhận suy nghĩ rằng Việt Nam đang mở cửa trước áp lực từ cái mà tạp chí Time gọi là “văn hoá phản đối” đang đạt đến độ chín. Tạp chí Economist thậm chí còn gợi ý rằng Đảng CSVN đang đứng trước nguy cơ đánh mất quyền lực đạo đức (moral authority) vốn là nền tảng quyền lực của nó và cảnh báo như một điềm gở rằng sự thất vọng của công chúng đang gia tăng, “dù chưa đến mức độ của một cuộc cách mạng”.

Sau khi các cuộc phản đối trong phong trào Mùa Xuân Ả Rập làm rung chuyển Trung Đông và Bắc Phi, những kịch bản thay đổi chóng mặt đã được dự báo cho Iran của cộng đồng Twitter, Trung Quốc của cộng đồng Weibo, và nước Nga của cộng đồng blog. Phong trào phản đối cuộc bầu cử 2009 ở Iranđược gọi là cuộc Cách mạng Twitter. Đây là trật tự xã hội mới chăng? Christophe Deloire, thành viên của tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới (RWB), gọi đó là “kỷ nguyên khủng bố” với sự theo dõi rộng khắp của nhà nước và sự truy bức khốc liệt kể từ khi các cuộc phản đối bắt đầu nổ ra. Ở tất cả các quốc gia này, cũng như ở Việt Nam, các cuộc trấn áp người bất đồng chính kiến bằng cách sử dụng hình luật, cùng sự gia tăng kiểm duyệt và giám sát của nhà nước, là những hình thức kiểm soát khắc nghiệt hòng đối phó với một kịch bản gây choáng váng của cuộc cách mạng.

Hà Nội đã thức tỉnh trước sự gia tăng các quan điểm trên không gian mạng trong nước, và phản ứng trước các nhà bất đồng chính kiến đang thể nghiệm là nhanh chóng và quá khắc nghiệt, ngay cả đối với Đảng CS. Dưới đây là bốn dấu hiệu cho thấy xung lực thuộc về ĐCS và cuộc trấn áp bất đồng chính kiến vẫn tiếp tục, tuy xấu xí nhưng lại hữu hiệu.

1. Đảng thay đổi luật lệ

Bất đồng chính kiến lâu nay vẫn bị coi là bất hợp pháp ở Việt Nam, nơi mà chính trị đa đảng cũng trái pháp luật. Rõ ràng, điều này lan sang cả các diễn đàn truyền thông thông tin. Tháng 9/2012, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phê chuẩn công văn số 7169, chỉ thị cho các quan chức không khoan nhượng với các blog bất hợp pháp mà người ta định nghĩa mù mờ. Trước đó, một văn bản khác vạch ra hình phạt cho nhà báo in và báo mạng nào không tuân thủ những đòi hỏi mơ hồ như “cung cấp tin tức trong nước và quốc tế một cách trung thực, phù hợp với lợi ích của đất nước và nhân dân”. Luật cũng cho phép quyền điều tra rộng khắp, tạo ra một lực lượng thanh tra mới của nhà nước. Quyền điều tra những “tuyên truyền viên” khả nghi không còn được giao cho Bộ Thông tin – Truyền thông nữa, mà cho tất cả các tầng nấc của hệ thống uỷ ban nhân dân và lực lượng công an, chưa kể các cơ quan khác.

Những luật lệ mới cho thấy nỗi ám ảnh ngày càng tăng trong giới lãnh đạo chóp bu của Đảng rằng blog là một phương tiện mới và mạnh mẽ để thể hiện bất đồng chính kiến. Nỗi lo sợ đó đặc biệt cho thấy rõ qua số vụ bắt giữ ngày càng tăng với cáo buộc “âm mưu lật đổ chính quyền”, như Bộ Ngoại giao Mỹ đã chỉ ra trong bản đánh giá tình hình nhân quyền năm 2011.

Tội tuyên truyền chống phá nhà nước có mức án phạt tối đa là 20 năm tù. Bên cạnh hình phạt khắc nghiệt, những quy định mơ hồ về những gì cấu thành nên một tội thậm chí còn đáng báo động hơn. Một phần trong phương thức của chính phủ là nhằm khiến cho các công dân phải luôn phỏng đoán: một chiến lược thông minh để thúc đẩy hình thức tự kiểm duyệt vốn đã được sử dụng hàng thập kỷ. Trong suốt cuộc thanh trừng tham nhũng cuối thập niên 1990, nhà quan sát Việt Nam Martin Gainsborough đã ghi nhận thái độ nghi hoặc của công chúng trước sự thất sủng dường như ngẫu nhiên (của các quan chức), cũng như quan niệm chung rằng những người vi phạm “chẳng làm điều gì khác với bất kỳ ai khác”.

Khi mà án tù có thể được ban ra từ một ý thích ngẫu hứng thì chỉ những ai với sức mạnh và sự liều lĩnh hiếm có mới dám công khai chỉ trích nhà nước.

2. Các phiên toà trình diễn chưa phản tác dụng

Khi các công dân của mình tiếp cận internet, Việt Nam rơi vào nhóm 10 nước bị xếp hạng cuối bảng trong Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới 2012 (2012 World Press Freedom Index). Việt Nam là một vệt đen xuyên Đông Nam Á trong chỉ số do tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới tổng hợp, đáng chú ý là do việc Đảng đàn áp những blogger cổ suý cho dân chủ.

Trong suốt năm qua Đảng CS, thông qua bộ máy tư pháp được kiểm soát chặt chẽ, đã tổ chức một loạt phiên toà trình diễn dành cho những người suy nghĩ chưa hợp thời. Trong những phòng xử án được so sánh với kỷ nguyên Soviet, bầu không khí thù nghịch được dành cho các blogger và phóng viên độc lập. Án tù chung thân có thể được đưa ra trong một vụ xét xử kéo dài 2 ngày, và các quan toà dễ dàng trao độc quyền kiểm soát bằng chứng cho nhà nước.

Chiến dịch trấn áp đang dành được xung lực lớn đến mức mà Việt Namdường như đã cầm chắc vị trí đội sổ trong Chỉ số Tự do Báo chí 2013. Hai tháng vừa qua, 5 blogger độc lập đã bị kết án với các cáo buộc liên quan đến an ninh quốc gia, một người khác bị bắt đưa đến trại tâm thần và 22 nhà hoạt động bị tống giam vì tội lật đổ và bị kết án từ 10 năm đến chung thân. Những ngày cuối cùng của năm 2012, luật sư nhân quyền và blogger nổi tiếng Lê Quốc Quân bị bắt và bị truy tố về tội trốn thuế. Tháng 9/2012, ba blogger độc lập và là thành viên sáng lập Câu lạc bộ Nhà báo Tự do bị kết án 12, 10 và 4 năm tù, bất chấp một thực tế là sau khi các vụ bắt giữ diễn ra, cộng đồng quốc tế, kể cả chính phủ Mỹ, đã lên án nhà cầm quyền Việt Nam.

Theo Uỷ ban Bảo vệ Nhà báo (Committee to Protect Journalists), Việt Namđang gia tăng số nhà báo bị bỏ tù trong vài năm qua; năm 2012, nó bị xếp hạng thấp thứ 6 do việc cầm tù báo chí. Uỷ ban này lưu ý rằng trong số nhà báo bị tù chỉ có một người không viết cho blog hay báo mạng.

Các vụ bắt giữ và phán quyết khắc nghiệt dành cho các nhà báo, kể các các công dân blogger, không phải là những sự kiện tách biệt mà chúng cho thấy sự thay đổi rõ ràng trong chiến lược của chính phủ. Đáng chú ý là sự thay đổi ấy lại diễn ra mà không kéo theo phản ứng của công chúng, điều mà người ta có thể chờ đợi.

Những sự kiện lớn đã xuất hiện, chẳng hạn như vụ tự thiêu của bà mẹ một nhà báo bị tù vào tháng 7/2012 và vụ các bạn học của một sinh viên bị tạm giam gửi thư phản đối tới  chủ tịch nước. Cả hai sự kiện đều khiến công luận trên mạng chỉ trích chính phủ kịch liệt, nhưng rồi đều rơi vào sự im lặng đáng chú ý. Năm 2011, sau vụ bắt giữ Hoàng Khương, một nhà báo đã phơi bày nạn tham nhũng cò con trong lực lượng công an, công chúng ngay lập tức tỏ ra bức xúc nhưng rồi nỗi niềm cũng tan biến nhanh chóng như thế.

Tại sao những tia lửa này lại không tiếp tục cháy?

Dường như lường trước được sự đồng cảm của công chung và ý thức được quyền lực thiếu vững chắc của mình, chính phủ Việt nam đã bôi nhọ những người bị xét xử một cách có hệ thống. Một phương thức ở đây là sử dụng những cáo buộc lố bịch, chẳng hạn như những cáo buộc nhằm vào Nguyễn Phương Uyên, một sinh viên 20 tuổi lần đầu bị bắt với tội tuyền truyền chống phá nhà nước và hiện đang bị điều tra tội khủng bố. Theo các bạn học của cô, tội lỗi thực của cô là phân phát truyền đơn phản đối chính sách đối ngoại của Trung Quốc.

Phương thức thứ hai là tước đoạt tư cách của người dân. Sau khi bị bắt, Lê Quốc Quân được giới thiệu với độc giả Wall Street Journal như là “một trong những nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng nhất ở Việt Nam”, tác giả của một blog nổi tiếng, luật sư nhân quyền và nhà tư vấn pháp lý, đồng thời là người từng được chính phủ Mỹ trao học bổng sau đại học tại Washington. Trên báo chí nhà nước, Lê Quốc Quân lại trở nên kém nổi bật với vai trò “giám đốc Cty Giải pháp Việt Nam”.

3. Đảng có thể giành được công luận

Một nhân tố lớn trong việc xoa dịu sự giận dữ của công luận là chiến lược truyền thông trực tuyến của Đảng.

Tình trạng ẩn danh trên mạng vừa là mối đe doạ vừa là cơ hội của các chế độ, bất kể đó là chế độ toàn trị hay dân chủ. Thử hỏi, chính đảng nào chưa giao nhiệm vụ cho những người ủng hộ theo dõi các bình luận chống đối trên các bài báo mạng và, trong tình trạng ẩn danh, công kích lại với đường lối của đảng? Nếu không bằng những chỉ thị trực tiếp thì những người ủng hộ cũng nhận được sự tán đồng không nói ra.

Việc sử dụng các dư luận viên của chính phủ đã giành được sự chú ý trong một cuộc hội thảo năm 2011 về truyền thông xã hội trong việc giải quyết xung đột do Viện Hoà bình (Institute of Peace) của Mỹ tổ chức. Các diễn giả trầm ngâm trước sự khó khăn ngày càng tăng khi phân biệt giữa một người ủng hộ đảng phái độc lập và một dư luận viên của chính phủ. Được trang bị bằng vũ khí nặc danh và từng bước nâng cao ngôn ngữ truyền thông xã hội (một hỗn hợp gồm tiếng lóng và phong cách), các bình luận viên của chính phủ đang hoà nhập vào cuộc chơi.

Các vụ bắt giữ và phán quyết khắc nghiệt dành cho các nhà báo, kể các các blogger công dân, không phải là những sự kiện tách biệt, và lại diễn ra mà không kéo theo phản ứng của công chúng.

Tháng Giêng 2013, người đứng đầu bộ máy tuyên truyền và giáo dục của Đảng tiết lộ rằng các blogger ủng hộ Đảng đã được triển khai qua 400 tài khoản online và 20 blog nhằm ca ngợi Đảng và chống lại sự chỉ trích. Số lượng blogger chính thức chưa được biết nhưng ước tính khoảng gần 1.000 người. Không hề tỏ ra xấu hổ hay thận trọng, Hồ Quang Lợi cho BBC biết về thành công của chính sách trong việc chấm dứt những đồn đoán tiêu cực về các chủ đề nhạy cảm và thực sự ngăn được những nỗ lực trực tuyến nhằm tổ chức các cuộc gặp gỡ đại chúng.

Sự thao túng dư luận quả là hữu hiệu và chắc sẽ còn tiếp diễn khi mà Đảng sử dụng không phải công nghệ tinh vi hơn, mà là những dư luận viên đáng tin hơn: Những người có khả năng chuyển tải một nhân cách hiện đại và ‘hoà đồng’ phía sau avatar của mình.

Đảng đang sử dụng những công cụ kiểm soát khác tinh vi hơn cho hình ảnh của nó. Các hacker yêu nước thường xuyên đóng cửa các trang mạng với nội dung chỉ trích và, đối với các trang mạng ngoài Việt Nam, sử dụng các cuộc tấn công DDoS (distributed denial of service). Tổ chức Sáng Kiến Mạng Mở (Open Net Initiative) ghi nhận các cuộc tấn công mạng ngày càng bài bản nhằm vào các trang mạng bất đồng và các cây bút độc lập. Trong một cuộc tấn công diễn ra trùng với ngày hành động phản đối việc giam giữ blogger Điếu Cày, từ 10.000 đến 20.000 máy tính, phần lớn ở trong nước, đã bị nhiễm malware. Mặc dù mối liên hệ rõ ràng với Hà Nội là khó xác định song mục tiêu của các cuộc tấn công tinh vi lại có thể tố cáo nhà nước.

4. Nền kinh tế đang đình đốn

Việt Nam giành được vị thế một con hổ Châu Á kể từ khi mở cửa nền kinh tế năm 1986, sau những cải cách (Đổi Mới) mở màn cho 2 thập kỷ tăng trưởng ấn tượng. Giai đoạn 2002–2007, Việt Namluôn đạt tốc độ tăng trưởng hàng năm trên 7%. Tầng lớp trung lưu cũng phát triển, và mặc dù các khu vực đô thị ở Hà Nội và Tp Hồ Chí Minh là những nơi được thụ hưởng nhiều nhất từ các dịch vụ ngày càng mở rộng và từ thị trường việc làm chuyên nghiệp, các thành phố khác vẫn bùng nổ bên ngoài 2 thủ phủ này, đưa một bộ phận người Việt lớn hơn vào nhóm được hưởng lợi.

Sau khi cuộc suy thoái năm 2008 khiến nền kinh tế đình đốn, tốc độ tăng trưởng của Việt Nam đã chững lại, xuống mức khoảng 5% trong năm 2012. Trong khi nhiều nước thu nhập cao sẵn sàng đánh đổi một mức độ độc quyền trong nước để lấy mức tăng trưởng đó thì sự sụt giảm thu nhập gia đình trong số những người Việt Nam không giàu lại gây ra sự tàn phá khủng khiếp. Mức độ lạm phát ngày càng tăng cũng vậy, mức giá cả tiêu dùng tăng bình quân trên 9% mỗi tháng trong năm ngoái.

Tệ hơn dự báo về sự suy thoái kéo dài và mang tính chất chu kỳ, các chuyên gia kinh tế còn nêu bật tác hại dài hạn, tiêu cực hơn. Nguyên nhân của sự suy thoái là nạn tham nhũng tràn lan và sự quản lý yếu kém mang tính chất tội phạm của các đại gia công nghiệp ở Việt Nam – các doanh nghiệp nhà nước. Một loạt vụ gây chấn động dư luận kể từ năm 2011 đã bộc lộ tình trạng quản lý yếu kém trong các DNNN với hàng tỷ USD thất thoát và nợ xấu. Đây là cú đòn nặng nề giáng vào bảng thành tích quản lý kém cỏi của Hà Nội, bởi các DNNN mang lại tới 40% GDP của Việt Nam.

Đáp lại, Hà Nội đã phát động cuộc thanh trừng các ông chủ DNNN bị công luận chỉ trích nặng nề, đáng chú ý là chủ tịch và 4 giám đốc điều hành của hãng vận tải biển lớn nhất Việt Nam, Vinalines, và 9 giám đốc điều hành của hãng chế tạo tàu biển Vinashin. Tất cả đều bị bắt hoặc bị phạt tù trong năm 2012.

Liên quan đến tình trạng hỗn độn của các DNNN là sự sa sút của Việt Nam trong Chỉ số Cảm nhận Tham nhũng(Corruption Perceptions Index), từ vị trí 112 năm 2011 xuống vị trí 123 năm 2012. Thứ hạng thấp có thể là dấu hiệu cho thấy các quan chức chính phủ đang ngày càng thực thi pháp luật một cách tuỳ tiện và tư lợi, hoặc đơn giản là người dân hiện đã ý thức hơn về nạn tham nhũng tràn lan ở Việt Nam.

Đảng CS hiểu rằng các chế độ ổn định bên ngoài có thể sụp đổ khi phải đối mặt với một nền kinh tế trì trệ, và nó sẽ không trao cơ hội nào cho quyền lực thiếu chắc chắn của truyền thông xã hội để khuấy động bất đồng chính kiến. Suy cho cùng, đây là lần suy thoái kinh tế đầu tiên của Việt Nambị cộng đồng mạng săm soi.

Trước nền móng lỏng lẻo của quyền lực đạo đức và “danh tiếng” quản lý kinh tế của mình, Hà Nội sẽ tiếp tục cảnh giác cao độ với sự chỉ trích nhằm vào chính sách kinh tế của nhà nước hay giới doanh nghiệp tinh hoa. Trong trận chiến giành giật công luận, nó sẽ sử dụng các cuộc thanh trừng hòng trưng diễn quyền kiểm soát.

***

Cuộc trấn áp bất đồng chính kiến ở Việt Namliên quan đến việc kiểm soát một câu chuyện. Đảng CS là người bảo vệ muôn năm và hiện thân cho sự sống còn của quốc gia Việt Nam, một vòng xung quanh Hà Nội sẽ khẳng định điều đó một cách đầy màu sắc. Quá khứ gần đây của Việt Nam chứa đầy sự kiện nổi bật mà những poster kỷ niệm giăng khắp thành phố có thể được thay thế chỉ sau vài tuần.

Bản sắc của Đảng CS, và nói rộng ra là của cả nước, chưa bao giờ miễn nhiễm với chia rẽ, song cuộc chiến giằng co luôn diễn ra ở bên trong, nếu không tính đến mối bất hoà lâu đời với vài sắc dân thiểu số ở Việt Nam. Đảng CS ngày nay phải đối mặt với cuộc chiến nội bộ giữa các thành viên trung thành với thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và những nhân vật ôn hoà như TBT Nguyễn Phú Trọng. Mười năm trước, Đảng là một nhóm thủ cựu, những cựu binh của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, luôn chọc khoáy tầm nhìn của phe cánh Nguyễn Tấn Dũng.

Mối đe doạ mới là bất đồng chính kiến trong công chúng được thúc đẩy nhờ Internet. Điều đó đã được Hà Nội vô hiệu hoá một cách sắc bén trong một động thái trùng hợp với sự suy thoái kinh tế toàn cầu và trở nên khốc liệt sau khi phong trào Mùa Xuân Ả Rập đặt ra những tiền lệ cho sự sụp đổ bất ngờ của chế độ. Thông điệp từ những cuộc nổi dậy như thế là cảnh giác. Nguyễn Tấn Dũng cho thấy bài học đó không bị lãng quên trong chính phủ của mình với một lời cảnh báo nhân dịp năm mới rằng “chúng ta thường xuyên bị thách thức bởi những âm mưu hòng gây bất ổn chính trị - xã hội”.

Nói cách khác, cuộc trấn áp sẽ còn tiếp diễn trong cái chính thể mang đầy nỗi bất an này.

Nguồn: Defend the Defenders 12.3.2013